Eksperyment Hoflinga, przeprowadzony w 1966 roku przez amerykańskiego psychiatrę Charlesa K. Hoflinga, jest jednym z kluczowych badań dotyczących posłuszeństwa wobec autorytetów w środowisku medycznym.
Eksperyment ten został zaprojektowany w taki sposób, żeby móc ocenić, w jakim stopniu pielęgniarki będą przestrzegać poleceń lekarzy, w przypadku, gdy te polecenia naruszają zasady etyki, procedury szpitalne oraz mogą stanowić zagrożenie dla życia pacjentów.
Przebieg eksperymentu
Eksperyment odbył się w naturalnym środowisku pracy, czyli w szpitalu, co zwiększało realizm badania. Wzięły w nim udział 22 pielęgniarki, które nie były świadome, że są uczestnikami badania. Każda z nich otrzymała telefon od osoby podającej się za lekarza. Lekarz ten, będący faktycznie asystentem Ch. Hoflinga, prosił pielęgniarkę o podanie pacjentowi dawki leku o nazwie „Astroten”. W rzeczywistości lek ten był fikcyjny – stworzonym na potrzeby eksperymentu nowym lekiem – placebo, ale pielęgniarki były przekonane, że to prawdziwy, nowy środek medyczny.
„Lekarz” nakazywał podanie pacjentowi 20 mg leku, czyli dawki dwukrotnie przekraczającej maksymalną dopuszczalną dawkę wyraźnie zapisaną na etykiecie leku. Dodatkowo, procedury szpitalne wymagały, aby przed podaniem leku pielęgniarka miała pisemne zlecenie od lekarza, co w tym przypadku nie miało miejsca. Zgodnie z procedurami, pielęgniarki powinny odmówić wykonania takiego polecenia i skonsultować się z przełożonym lub lekarzem osobiście.
Wyniki i ich interpretacja
Wyniki eksperymentu były niezwykle zaskakujące i zarazem niepokojące. Spośród 22 pielęgniarek aż 21 z nich (czyli 95%) było gotowych podać pacjentowi niebezpieczną dawkę leku na podstawie telefonicznego polecenia. Tylko jedna z pielęgniarek odmówiła wykonania polecenia, zwracając uwagę na fakt, że polecenie było sprzeczne z obowiązującymi procedurami.
Hofling i jego zespół zinterpretowali te wyniki jako dowód na to, że w środowisku medycznym istnieje silna tendencja do bezkrytycznego posłuszeństwa wobec autorytetów, nawet kosztem zdrowia i życia pacjentów. Pielęgniarki były gotowe złamać procedury, ponieważ polecenie pochodziło od osoby, którą postrzegały jako autorytet – lekarza.
Znaczenie i krytyka eksperymentu
Eksperyment Hoflinga wywołał duże kontrowersje, szczególnie w kontekście bezpieczeństwa pacjentów i etyki zawodowej w służbie zdrowia. Wyniki badania ukazały, jak łatwo personel medyczny może ulec presji autorytetu, co może prowadzić do poważnych błędów medycznych. Badanie to skłoniło do refleksji nad koniecznością wzmocnienia edukacji w zakresie krytycznego myślenia oraz umiejętności kwestionowania decyzji przełożonych w sytuacjach, które mogą zagrażać zdrowiu pacjentów.
Krytycy eksperymentu zwracali uwagę na kilka aspektów. Po pierwsze, eksperyment mógł wprowadzać w błąd, ponieważ pielęgniarki były przekonane, że działają w interesie pacjenta, co w sytuacji rzeczywistej mogłoby wyglądać inaczej, zwłaszcza gdyby miały więcej czasu na przemyślenie polecenia. Po drugie, niektóre osoby kwestionowały etyczność samego badania, ponieważ pielęgniarki nie były świadome, że uczestniczą w eksperymencie, co mogło naruszać ich prawa do świadomego udziału.
Wnioski
Eksperyment Hoflinga dostarczył ważnych wniosków na temat mechanizmów posłuszeństwa w kontekście zawodowym i pokazał, że nawet wykwalifikowani profesjonaliści mogą ulegać presji autorytetu. Wyniki te podkreśliły potrzebę wzmocnienia szkoleń w zakresie etyki zawodowej i asertywności, aby personel medyczny mógł skutecznie chronić pacjentów przed niebezpieczeństwami wynikającymi z błędnych decyzji, nawet jeśli pochodzą one od autorytetów.
Ilustracja: chatgpt
Serwis ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej, a treść artykułów nie stanowi fachowej porady medycznej. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu.
